Borelioza to choroba przenoszona przez kleszcze, której rozpoznanie bywa trudne, ponieważ pierwsze objawy mogą wystąpić zarówno wkrótce po ukąszeniu, jak i po dłuższym czasie. Z tego powodu warto być świadomym zarówno wczesnych, jak i późnych symptomów, które mogą wskazywać na rozwój tej choroby.
Jak przenoszona jest borelioza?
Boreliozę wywołują bakterie z rodzaju Borrelia, najczęściej Borrelia burgdorferi, które dostają się do organizmu człowieka przez ślinę lub wymiociny zakażonego kleszcza. Przy usuwaniu kleszcza ważne jest, aby nie spowodować jego wymiotów, co może zmniejszyć ryzyko zakażenia. Borelioza, często nazywana także chorobą z Lyme, może dawać o sobie znać już kilka dni po ugryzieniu, a czasem nawet po kilku latach.
Fazy boreliozy i ich objawy
Borelioza rozwija się w trzech etapach, a każdy z nich charakteryzuje się innymi objawami:
- Faza wczesna ograniczona – pierwsze symptomy mogą pojawić się już od 3 do 30 dni po ukąszeniu. Typowy objaw to rumień wędrujący – czerwona plama z przejaśnieniem w centrum, która rozrasta się do kilku centymetrów. Często jest bezbolesna, ale pojawia się jedynie u 40–60% zakażonych. Towarzyszą jej także objawy grypopodobne, takie jak gorączka, osłabienie czy bóle mięśni.
- Faza wczesna rozsiana – w tej fazie (od 3 do 26 tygodni po ugryzieniu) borelioza może dawać bardziej rozbudowane objawy, w tym zapalenie stawów, które najczęściej dotyka duże stawy jak kolana. Zdarzają się też problemy neurologiczne, takie jak porażenie nerwu twarzowego czy zapalenie mięśnia sercowego.
- Faza późna – gdy borelioza rozwija się bez odpowiedniego leczenia, objawy mogą wystąpić nawet kilka lat po zakażeniu. Najczęstsze symptomy to przewlekłe zapalenie stawów oraz zanikowe zapalenie skóry kończyn, co prowadzi do zmian skórnych przypominających cienką papierową powłokę. Pojawiają się również objawy ze strony układu nerwowego jak przewlekłe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i uszkodzenia nerwów obwodowych.
Diagnostyka i testy na boreliozę
Zaleca się, aby po ukąszeniu kleszcza oraz pojawieniu się jakichkolwiek podejrzanych objawów przeprowadzić odpowiednie testy, które mogą potwierdzić lub wykluczyć zakażenie. Diagnostyka boreliozy opiera się na badaniach na obecność przeciwciał IgM i IgG oraz dodatkowych testach, takich jak Western Blot. W niektórych przypadkach, zwłaszcza gdy istnieje podejrzenie neuroboreliozy, lekarz może zalecić pobranie płynu mózgowo-rdzeniowego.
Leczenie boreliozy
Kluczowym krokiem w leczeniu boreliozy jest jak najszybsze rozpoczęcie antybiotykoterapii, zwłaszcza jeśli pojawi się rumień wędrujący lub inne charakterystyczne objawy. Czas trwania terapii zależy od stadium choroby i może wymagać powtórzenia leczenia. Wczesne wdrożenie antybiotyków zwiększa szanse na szybki powrót do zdrowia, a nieleczona borelioza może prowadzić do poważnych powikłań, w tym do przewlekłych problemów z układem nerwowym i stawami.